Lòn Bon Tiên Phước – “Nam Trân” Của Vùng Đất Quảng Nam

Lòn bon hay còn gọi là lòn bon (Bòn Boong), với tên gọi mỹ miều là quả “Nam Trân” của vùng đất Quảng Nam.

Lòn bon xưa kia vốn là giống cây mọc trong rừng hoang với quả có hương vị thanh, ngọt lịm. Người dân Tiên Phước Quảng Nam đã mang về vườn nhà trồng, và xem Lòn bon như một loại cây đặc sản có giá trị thu nhập cao.

Lòn bon “xứ Tiên” Đặc sản “Nam Trân” của Quảng Nam (Ảnh: sưu tầm)

Huyện Tiên Phước hiện nay được xem là nơi có số lượng cây Lòn Bon nhiều nhất Quảng Nam. Đặc biệt, tại xã Tiên Châu chính là nơi “Thủ phủ Lòn Bon” với đại đa số các nhà vườn trồng nhiều Lòn bon nhất, và địa phương này cũng là nơi cho ra đời quả Lòn bon có vị ngon nhất Quảng Nam.

1. Lòn bon Tiên Phước Quảng Nam

Các làng Tiên Cảnh, Tiên Hiệp, Tiên Châu thuộc huyện Tiên Phước Quảng Nam rất nổi tiếng với đặc sản Lòn bon, được thị trường rất ưa chuộng với quả chín, thanh, ngon và ngọt.

Quả Lòn bon đã mang lại cơm no áo ấm cho nhiều hộ gia đình tại Quảng Nam. Đến mùa thu hoạch Lon bon không khác gì màu vàng óng ánh của lúa vàng nặng trĩu.

1.1 Quả Lòn bon trong truyền thuyết.

Theo truyền thuyết, khi chạy trốn sự truy đuổi của nhà Tây Sơn. Hoàng tử Nguyễn Phúc Ánh cùng chúa Nguyễn Phúc Thuần di chuyển và lưu trú tại thượng nguồn Quảng Nam

Ẩn nấu nhiều ngày, lương thực cạn dần và may thay trong rừng lúc đó có một loại quả ngon, ngọt có thể làm dịu cơn khát và xua tan cơn đói. Chính vì vậy, đã cứu được hoàng tử Nguyễn Phúc Ánh khỏi tai ương và tiếp tục “nam tiến” thực hiện tâm nguyện khôi phục đất nước.

Sau này, khi lên ngôi ổn định đất nước. Nhà vua đã ban cho quả Lòn bon đã cứu được mình tên gọi “Nam Trân”– một tên gọi mỹ miều cho loại quảnày. 

Cũng từ truyền thuyết, cho đến ngày hôm nay mỗi khi thưởng thức quả lòn bon. Vẫn còn ghi dấu tay của chúa Nguyễn Phúc Ánh trong phần thịt của quả, dấu bấm của hoàng tử khi trái còn ở trên cây.

1.2 Quả Lòn bon thu hoạch vào tháng nào?

Cây Lòn bon thường nở hoa vào tháng 4 và 5 âm lịch hàng năm, Các nhà vườn có diện tích trồng nhiều cây Lòn bon, khi hoa nở mang theo mùi hương thơm ngào ngạt, những chùm hoa trắng muốt xen lẫn trong nắng vàng lấp lánh tung bay trong gió đẹp xao xuyến lòng người

Đến khoảng tháng 7 cây lòn bon đơm hoa kết trái, tháng 10 sẽ là mùa quả chín và bắt đầu cho thu hoạch.

Thời gian chín của loại quả này trong vòng khoảng một tháng, theo kinh nghiệm của người dân Tiên Phước càng về sau quả càng ngọt và thơm hơn, khi thưởng thức nên chọn những quả vừa chín tới, vỏ hơi mỏng và hơi sần sùi, quả da màu đen sẽ ngọt ngào hơn.

2. Đặc sản rượu Lòn bon Tiên Phước

Để sử dụng tối đa các công dụng của quả Lòn bon, các doanh nghiệp trên địa bànTiên Phước, Quảng Nam đã nghiên cứu và cho ra đời 1 loại rượu đặc sản mang tên gọi: Rượu Lòn bon.

2.1 Nguyên liệu

Các quả Lòn bon được chọn lọc kỹ càng, vửa đủ độ chín tới, ngâm nước và rửa sạch sẻ các bụi bẩn bám trên quả

2.2 Chế biến

Cho quả Lòn bon vào máy dập để tách vỏ, ủ lên men trong khoảng thời gian 8 – 10 ngày, hơi nước ngưng tụ thành rượu. Sau đó, rượu Lòn bon được lọc thô và mang đi chưng cất.

2.3 Lên men rượu

Đồng thời, người dân sẽ chế biến và lên men rượu gạo nguyên chất 34%, Ủ và chưng cất, sau đó trộn lẫn tinh rượu Lòn bon và rượu gạo nguyên chất theo tỷ lệ hợp lý để tạo ra loại rượu Lòn bon đặc sản “xứ Tiên”.

2.4 Ủ và chưng cất rượu

Rượu Lòn bon được ủ trong hầm từ 3 – 6 tháng, tiếp tục được sơ chế và lọc lại lần thứ hai để loại bỏ tạp chất tuyệt đối, sau khi pha trộn rượu sẽ được đóng chai và bán ra thị trường.

2.5 Rượu Lòn bon không phụ gia

Trải qua giai đoạn chưng cất và sàng lọc kỹ lưỡng, không sử dụng phụ gia và chất bảo quản, cùng bí quyết nấu men với tỷ lệ hợp lý theo kinh nghiệm của người dân Tiên Phước.

Nên rượu Lòn bon có vị ngọt, dịu và chút cay nồng của men rượu nên được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Đặc biệt, rượu Lòn bon để càng lâu thì hương vị càng đậm đà và ngon hơn.

3. Ăn lòn bon Tiên Phước có tác dụng gì? 

Quả lòn bon không chỉ ăn để giải khát, mà tiềm ẩn sau trong nó là món ăn với rất nhiều công dụng cho sức khoẻ theo công bố của trang tin Dr. Health Benefits. Nào chúng ta cùng khám phá các tác dụng của nó nhé!

3.1 Rất tốt cho xương và răng

Quả lòn bon là nguồn cung cấp vitamin A và phốt pho dồi dào. 2 loại vitamin này hòa tan và đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cho răng và xương

3.2 Phòng chống bệnh sốt rét

Được chiết xuất từ ​​quả lòn bon với tác dụng chống lại các chủng ký sinh trùng gây bệnh sốt rét. Do đó, nếu bạn đang ở trong khu vực có bệnh sốt rét. Nên ăn nhiều quả lòn bon mọng có thể giúp bạn chống lại loại ký sinh trùng này.

3.3 Giúp da khỏe và trắng sáng

Nếu bạn muốn loại bỏ các vết thâm trên da hoặc muốn làn da sáng đẹp hơn, hãy sử dụng chiết xuất từ ​​quả lòn bon. Một lượng lớn vitamin A giúp tái tạo các tế bào da bị tổn thương và duy trì các mô mềm của da khỏe mạnh.

3.4 Chống oxy hóa

Các chất chống oxy hóa được tìm thấy trong quả lòn bon có thể trung hòa các gốc tự do, có thể làm hỏng tế bào DNA và gây ra nhiều bệnh mãn tính khác nhau.

3.5 Cải thiện tầm nhìn

Vitamin A rất có lợi cho thị lực của chúng ta, nên thêm món lòn bon vào thực đơn ăn uống. Bạn có thể dễ dàng tiếp nhận thêm lượng vitamin A. Nếu mắt của bạn cảm thấy kích ứng, ngứa hoặc sưng, chiết xuất trái lòn bon cũng có thể được sử dụng làm thuốc nhỏ mắt.

3.6 Tốt cho bệnh nhân tiểu đường

Mặc dù nhiều loại trái cây không tốt cho bệnh nhân tiểu đường, nhưng lòn bon lại khác. Vì quả này rất giàu vitamin B phức hợp, giúp giảm lượng glucose đường trong máu nên rất an toàn cho bệnh nhân tiểu đường.

3.7 Cải thiện cho hệ tiêu hóa

Quả lòn bon có nhiều chất xơ giúp tiêu hóa chất béo và protein trong thức ăn, do đó giúp ngăn ngừa táo bón.

3.8 Đặc tính giảm đau

Hạt lòn bon hơi đắng nhưng lại có giá trị dược liệu lạ thường. Khi bạn bị sốt hoặc đau cơ thể cấp tính nên sử dụng hạt lòn bon khô và nghiền pha chung với nước ấm sẽ giúp giảm đau tức thì.

3.9 Tẩy giun hiệu quả

Bệnh giun thường gặp ở trẻ em và người lớn, sử dụng hạt lòn bon khô và nghiền pha chung với nước ấm là cách trị giun hiệu quả nhất

3.10 Giúp giảm cân

Quả lòn bon rất giàu carbohydrate, riboflavin và chất xơ. Với sự hiện diện của riboflavin, cơ thể sử dụng carbohydrate để giải phóng năng lượng. Khi bạn đầy đủ năng lượng, bạn có xu hướng ăn ít hơn.