Độc Đáo Làng Nghề Trống Lâm Yên Đại Lộc Quảng Nam
Trống Lâm Yên, làng nghề truyền thống làm trống bằng da trâu có lịch sử hơn 200 năm, toạ lạc tại xã Đại Minh, Đại Lộc, Quảng Nam.
Trống Lâm Yên Đại Lộc nổi tiếng từ xưa tại Quảng Nam, bởi chất lượng vô cùng chuẩn âm, khó có sản phẩm nào trên thị trường có thể sánh bằng.
1. Làng Trống Lâm Yên Đại Lộc ở đâu?
Làng Trống Lâm Yên cách phố cổ Hội An tầm 36 km, thuộc xã Đại Minh, Đại Lộc, Quảng Nam. Lâm Yên là tên gọi ngắn gọn sau khi đã gộp 4 địa giới lại với nhau (Lâm Tây, Lâm An, Lâm Ðại và Lâm Trung).
2. Nguồn gốc nghề trống Lâm Yên
Nghề trống Lâm Yên đã tồn tại hơn 200 năm, ông tổ của nghề này là ông Phan Công Thiên (người Bắc Việt Nam di cư vào Nam và dừng chân ở Lâm Yên, Quảng Nam vì ông nhận ra rằng mọi thứ ở đây đều hòa hợp với yếu tố thiên thời – địa lợi – nhân hoà), để phát triển nghề trống trên mãnh đất này.
Tính đến nay, cũng ngót nghé được 7 đời làm trống, con cháu dòng họ Phan đã mang tiếng trống đến với nhiều vùng trên cả nước, làm nên thương hiệu trống Lâm Yên, Đại Lộc Quảng Nam.
3. Làng trống Lâm Yên có những loại trống nào?
Quảng Nam là vùng đất hội tụ nhiều giá trị văn hoá lịch sử, nhiều di tích, danh lam thắng cảnh. Hằng năm, vào các dịp lễ hội, chùa chiền, lễ tổ đình, lễ giỗ tổ nghề…, trống Lâm Yên là một sản phẩm không thể thiếu được dùng trong các dịp lễ hội, nghệ thuật…
Làng Trống Lâm Yên hàng năm đều cho ra số lượng từ khoảng 1.500 đến 2.000 sản phẩm đến các tỉnh thành trong cả nước.
Trống Lâm Yên có nhiều loại với nhiều kích cỡ khác nhau được cho ra hàng năm như:
- Trống chầu (thường rất to)
- Trống lịch (đường kính mặt trống 18-25cm)
- Trống lân
- Trống chiên
- Trống chùa
- Trống nhạc (đường kính mặt trống 27-28cm)….
4. Quy Trình làm trống Lâm Yên Đại Lộc
Để làm ra được một sản phẩm trống Lâm Yên chất lượng không dễ dàng chút nào. Người làm trống phải có kinh nghiệm dày dặn và biết cách chọn nguyên liệu từ da trâu, gỗ…cho đến cảm âm của trống.
Một sản phẩm trống Lâm Yên được xem là chuẩn thì phải trải qua quy trình làm trống vô cùng khắc khe và kỹ lưỡng.
Hãy cùng Tour du lịch Cù Lao Chàm khám phá cách làm ra một sản phẩm trống Lâm Yên độc đáo nổi tiếng tại Quảng Nam như thế nào nhé!
4.1 Các công đoạn làm Trống Lâm Yên
Một chiếc trống đảm bảo chất lượng thì phải đảm bảo các tiêu chí: tròn, đẹp, và kêu hay…, có đồ bền tốt.
Bước 1: Làm dăm trống (thân trống)
- Chọn gỗ mít già để làm dăm trống.
- Gỗ mít phơi khô và cắt theo kích thước của từng loại trống.
- Dăm trống được bào nhẵn và tre được vót tròn, nhọn làm niềng trống.
- Các dăm được niềng thành hình cái trống, gọi là tang trống.
Bước 2: Xử lý da trâu
- Da được chọn để làm mặt trống là da trâu (phải là trâu già).
- Da trâu được phơi khô dưới nắng, phải phơi thật khéo sao cho da khô nhưng không bị ép nắng.
- Nếu phơi da trâu trúng mùa mưa, phải xông bằng lửa, nhưng không được để già lửa vì dễ bị chín, như vậy mặt trống sẽ không đẹp và không bền.
- Da phơi khô hoàn toàn, đem đi ngâm nước một thời gian cho da khoan lại (khoảng 2-3 ngày).
Bước 3: Niền trống
- Đặt da trâu lên dăm trống, bịt và đóng chốt thành mặt trống.
- Bào bỏ đi những phần thừa (lông) trên bề mặt da trâu, bào với độ dày, mỏng phù hợp để niền cố định cho trống.
5. Điều đặc biệt làm cho Trống Lâm Yên trở nên độc đáo và chuẩn âm
Một chiếc trống được xem là chuẩn âm là trống khi đánh vào có tiếng “bầm”, hoặc tiếng “tang” tùy theo từng loại trống.
Nghe được tiếng trống đòi hỏi phải có một đôi tai cảm âm tốt. Thông thường, người trong gia đình ngay từ khi còn nhỏ đã được dạy cho những kỹ năng này. Công đoạn làm trống đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo từ đầu đến cuối.
Để mặt trống phát ra âm thanh chuẩn, người nghệ nhân phải bào da cẩn thận sao cho tâm mặt trống là nơi dày nhất, đồng thời giảm dần độ dày đến đai và niềng trống.
6. Mua trống Lâm Yên ở đâu?
Trống Lâm Yên đã có thương hiệu và nổi tiếng từ lâu ở xứ Quảng. Do vậy, khi có cơ hội đi du lịch Quảng Nam, trước khi đến với các làng nghề, du khách thường nghe Ông bà truyền tai nhau hay ví von câu ca:” trống Lâm Yên, Chiêng Phước Kiều”, để ám chỉ cho chúng ta biết địa điểm tốt để mua Trống hay chiêng.
Để mua được những chiếc trống ưng ý, người dân thường vào làng Lâm Yên đặt làm trống theo yêu cầu của mình, ít mua ở ngoài.
7. Cách di chuyển đến làng trống Lâm Yên
Quảng Nam là vùng đất nổi tiếng với các làng nghề truyền thống như: làng mộc Kim Bồng, Làng gốm Thanh Hà ở Hội An, làng chiếu Bàn Thạch ở Duy Xuyên, nghề đan võng Ngô Đồng Cù Lao Chàm, nghề trống Lâm Yên….
Để đến và tìm hiểu nghề làm trống Lâm Yên, du khách chỉ cần mất khoảng 1 tiếng đồng hồ để di chuyển đến làng Trống Lâm Yên nếu xuất phát từ phố cổ Hội An.
- Cách di chuyển
Từ Phố Cổ Hội An, du khách hãy theo đường Nguyễn Tất Thành Hội An, qua tỉnh lộ 609, đến thị trấn Ái Nghĩa rẻ trái vào Đường Đỗ Đăng Tuyển, đi khoảng 3km là đến Làng Trống Lâm Yên.