Làm sao để săn voọc Sơn Trà, Đà Nẵng (Red-shanked Douc)
Đi săn voọc chứ, nói thế cho đỡ cao sang — thực ra hay nói “đi gặp bọn voọc” hơn, cảm giác khác mà. Lên Sơn Trà vài lần, tầm thời gian lúc 5h30 sáng, đi từ chân Dốc Mẹ (khoảng 50 m độ cao) lên đến chỗ mốc 383, cũng chừng 300 m, chỉ mất hơn nửa tiếng thôi — đáng lắm, vì voọc hay xuất hiện ở mấy chỗ như thế, rì rào lá rừng, tiếng chim hót, ghế đá vương vãi (của du khách để lại).
Ngồi im lặng, mình nghe hơi thở rừng, nghe thật rõ cái bản nhạc tự nhiên ấy, mà chả phải cố nhịn gì, chỉ là buổi sớm, mình như cũng trở nên… “rừng”, để thiên nhiên không cảm thấy lạc lõng.
Xem thêm >>> Tour lặn ngắm san hô bán đảo Sơn Trà săn Voọc giá rẻ
Chọn thời điểm và vị trí
Không cần nói “nên đi sáng sớm” mà cứ kể thế này: Lần đó đoàn tour lên sau 07h00 sáng, họ không gặp voọc nào, chỉ nghe nói “hôm qua có thấy”. À, tức là nếu muốn “chắc ăn”, nên tranh thủ tầm 05h00 – 07h00, đỡ nắng; còn chiều tầm 16h – 17h thì voọc còn hoạt động, mình từng đứng ở đoạn gần trạm radar, lúc 16h15 voọc chạy ngang, ánh nắng cuối ngày chiếu một góc thân nó đỏ rực, đẹp như tranh.
Chỗ hay thấy voọc: gần chùa Linh Ứng cũng được, nhưng bọn nó ít chạy xuống, ngược lại đoạn từ chỗ chùa lên bên dưới đỉnh, nhiều cây dây leo, suối nhỏ, bọn voọc hiếu động thường tụ nhóm ở đó. Thứ mình hay cảm nhận: cây mít già có trái rụng dưới đất là dấu hiệu, voọc hay mò tới đó kiếm ăn.
Trang bị nhẹ mà thật
Không nên mang máy ảnh tốn tiền; điện thoại đời cao với ống kính tele zoom 5x, đủ đóng khung là voọc, chụp hơi rung thì cũng chấp nhận được. Quan trọng hơn, mặc áo màu tối, không mặc đồ huỳnh huỵch, không mang nước hoa thơm lừng (mấy cái mùi đó voọc dính mác “nguy hiểm” hết).
Đi giày trekking nhẹ, quần dài mỏng thoáng, tránh đạp phải mảnh phiến đá dưới lá cây, suýt trượt — nhớ là 350 ml nước suối, chút bánh mì mỏng, đủ ăn nhanh nếu dừng chân. Thời điểm 12-4, nhiệt độ tầm 20 °C buổi tối ở chân, leo lên cao thấy 17–18 °C, mát rượi.
Tâm thái và cách tiếp cận
Tâm trạng thì, đừng “trọng thị” quá, cứ tự nhiên giọng nói của mình “à chú voọc, chú voọc…” thì bọn nó biết mình không muốn… nhào vô làm hại. Đứng lặng 20 phút ở gốc cây cổ thụ, đường kính chừng 1m, mình tách âm thanh điện thoại ở chế độ im lặng, nghe toàn rừng và hơi thở của mình.
Rồi thấy một con voọc từ trên cao nhảy xuống, hẳn gần chục mét, hạ cánh nhẹ nhàng, ngồi ngay trước mặt nhìn thẳng. Tim như bắn khỏi lồng ngực, chắc chừng 10 giây, thì bọn voọc lầm lũi leo lên lại. Cao hơn, khoảng 10 m. Khoảnh khắc ấy không phải “bắt được hình ảnh đẹp” mà là “bắt được tâm trạng rừng”. Mình nhớ vẫn rõ ánh mắt nó — có cả hiếu kỳ chút.
Không gian, âm thanh và dấu hiệu
Nghe rõ tiếng lá xào xạc, tiếng voọc gọi nhau trầm trầm — mình bật ứng dụng ghi âm “Voice Recorder” trên điện thoại, bật ở chế độ “only record” thôi, mình từng quay được tần âm đặc trưng “uk-uk uk” của voọc, nghe như tiếng trống rất chậm — hôm đó mình đứng ngay tấm biển “Khu bảo tồn Sơn Trà – chú ý voọc quý” (có ngày chụp selfie). Vài đứa trẻ địa phương bê mũ bảo hiểm chạy qua, voọc cũng không giật mình. Mình nghĩ nó quen mùi người rồi, nhưng cũng không nên tới quá gần, giữ khoảng 7–10 m là đẹp, để mình cảm thấy an toàn và voọc cũng không cảm thấy bị đe dọa.
Chi tiết thực tế và một ít chủ quan
Một buổi sớm tầm 6h00 vào phía khe suối, đoạn dưới chùa, nhìn thấy bọn voọc hơn chục con, đứa nào cũng cẩn trọng, không giống như video drama trên TikTok.
Các du khách tây hay bỏ 200,000 vnđ cho họ dẫn lên cao, xong đứng xa chụp ảnh; kiểu tour nhanh. Nhưng mình không chọn đường tour đó vì mình muốn trải nghiệm kiểu chậm rãi, vừa đi vừa nghe rừng, chân mỏi thì ngồi, chứ không chỉ “bấm máy”.
Khi nào mọi thứ không ổn
Nếu cuối tuần đông khách, xe máy rú rít, bật nhạc ầm ĩ thì voọc tụi nó tẩy chay, hôm thứ Bảy, khách đông, nhạc phát giữa rừng, mình lao lên chỗ yên tĩnh thì mới thấy voọc. Có lần trời mới mưa xong, đường trơn, mình bị trượt, may có bụi cây chắn — lúc đó mùi đất ẩm còn vương, bọn voọc không xuống, đúng kiểu “tiếng người lạ, mùi ướt” khiến chúng dè chừng.
Quan điểm lan man một chút
Mình thấy việc “săn voọc” không phải cứ đi đánh nhanh thắng nhanh mà là cảm nhận một nhịp sống khác, chậm hơn, nghe rừng, mình thấy lối sống đó — chậm mà kỹ — mới “săn” được. Mỗi lần gặp một nhóm voọc nhỏ, mình thường dừng lại, thong thả lấy nước uống, nhìn chúng ăn quả rụng, vòi vồng đỏ ẩn dưới lá, thấy giống như gặp lại bạn cũ trong một không gian quá quen mà lạ. Đấy là cái cảm giác đáng giá chứ không hẳn là “check-in thành tích”.
Xác định sáng sớm 05h30–7h00 hoặc chiều 16h00–17h00, chọn khu vực suối dưới chùa, rìa rừng gần dây leo. Mang giày bám tốt, mặc đồ tối, giữ im lặng nhưng thoải mái, đứng lặng, nghe rừng. Dùng điện thoại zoom 5x, giữ khoảng 7–10 m khoảng cách, coi đấy là buổi hẹn hò chứ không phải săn. Cảm nhận cái nhịp hơi thở của voọc, đừng cố làm điều gì to tát, hay nghe được tiếng “uk-uk” của voọc, cảm giác rung rung. Nói vậy chứ kiểu này phải đi vài lần mới ngấm được, chứ đọc rồi không thấy gì.
